Blog: Waarom blijf ik maar pijn hebben? En waarom kan men de precieze oorzaak van mijn pijnklachten niet vinden?
Heb je momenteel pijn? Het mag misschien een schrale troost zijn, maar je bent niet alleen. Eén op de vijf mensen heeft dagelijks pijn. Pijn kan het dagelijks functioneren ernstig beperken. Mensen met aanhoudende pijn zijn vaak al naar meerdere therapeuten (artsen, fysiotherapeuten, etc.) geweest en/of hebben diverse onderzoeken ondergaan. Hier krijgen ze vaak te horen dat er geen lichamelijke oorzaak te vinden is. Pijn hebben zonder te weten wat de oorzaak is, is erg vervelend en kan mensen onzeker maken.
Pijnverwerkingssysteem
Dat er geen lichamelijke schade is, wil niet zeggen dat er geen verklaring voor de pijnklachten is. Uit onderzoek dat de laatste jaren gedaan is, blijkt dat de oorzaak voor pijnklachten niet gezocht moet worden in beschadigingen of afwijkingen in het lichaam. De oorzaak moet gezocht worden bij veranderingen in het pijnverwerkingssysteem zelf. Het pijnverwerkingssysteem is een onderdeel van ons zenuwstelsel. Hieronder leggen we uit hoe dat precies zit.
Gevaarboodschap
Normaal gesproken ontstaat er pijn wanneer er een beschadiging aan het lichaam optreedt. Dit is bedoeld als een natuurlijk beschermingsmechanisme van het lichaam. Door pijn wordt het lichaam gewaarschuwd voor gevaar en kan het hier gepast op reageren. Deze gevaarboodschap kan het gevolg zijn van verschillende prikkels. Vaak nemen sensoren deze prikkels waar. Sensoren bevinden zich op veel plaatsen in het lichaam (bijvoorbeeld in de huid en de spieren) en vangen prikkels op. Elke sensor is gevoelig voor een specifieke prikkel. In de figuur hiernaast zijn de sensoren weergegeven als mannetjes met een letter. Het mannetje met een ‘m’ is gevoelig voor mechanische prikkels (symbolisch de hamer), het mannetje met de ‘a’ is gevoelig voor acid (zuur) en het mannetje met de ‘t’ is gevoelig voor temperatuur. Zo wordt de gevaarboodschap van de sensoren naar de zenuw doorgegeven.
Signaal naar de hersenen
Deze zenuw geeft de boodschap door naar het ruggenmerg, waar de informatie verzameld wordt en geëvalueerd (deze plek worden de mini-hersenen van de zenuwen genoemd).
Het signaal wordt omgezet in chemische stoffen (in het figuur hiernaast getekend als rondjes, vierkantjes en hartjes). De ‘boodschapperzenuw’ heeft sensoren voor deze stoffen. Deze chemische stoffen moeten als het ware als puzzelstukjes op deze sensoren passen. Wanneer er voldoende puzzelstukjes passen, kan de poort geopend worden en het signaal weer verder worden doorgegeven naar de hersenen.
Eén ding tegelijk
Of dit signaal doorgegeven wordt, is afhankelijk van veel factoren en heeft te maken met wat er op alle andere ‘signaalkantoren’ gebeurt. We kunnen immers maar een ding tegelijk ervaren. We kunnen bijvoorbeeld als we aan het eten zijn niet tegelijk proeven hoe het eten smaakt, de schoenen aan onze voeten voelen, jeuk op het hoofd hebben en het licht zien branden. Het zenuwstelsel maakt dus continu een selectie voor tientallen tegelijk binnenkomende prikkels. De selectie wordt gemaakt op basis van onder andere eerdere ervaringen, aandacht en emoties.
Zenuwstelsel als alarmsysteem
Het is van groot belang dat je beseft dat wanneer de gevaarboodschap tot in de hersenen is geraakt, er nog steeds geen sprake is van pijnervaring door de persoon. Pas wanneer de hersenen de gevaarboodschap hebben verwerkt en hebben besloten dat pijn het gepaste gevolg is voor deze gevaarboodschap, dan ervaart het individu pijn. De werkelijke ervaring van pijn is één manier waarop de hersenen gevolg kunnen geven aan inkomende boodschappen.
De hersenen kunnen oordelen dat het voor jouw eigen veiligheid het beste is om de gevoeligheid van de sensoren te verhogen (waardoor je bijvoorbeeld sneller pijn zult ervaren). Maar de gevoeligheid kan ook verlaagd worden, waardoor je minder snel pijn ervaart.
Het zenuwstelsel fungeert als een alarmsysteem dat waarschuwt bij gevaar. Wanneer dit alarmsysteem overgevoelig is, wordt het te snel geactiveerd en stuurt het te veel pijnsignalen door, zelfs bij onschuldige prikkels. De hersenen kunnen deze signalen versterken of juist afzwakken, afhankelijk van factoren zoals emoties, gedachten, stress en aandacht voor de pijn. Dit betekent dat de manier waarop iemand met pijn omgaat, invloed kan hebben op de intensiteit en duur ervan.
Zelf invloed uitoefenen op het pijnverwerkingssysteem
Maar het positieve is dat het mogelijk is om zelf invloed uit te oefenen op het pijnverwerkingssysteem. Door rust, beweging, het verminderen van negatieve gedachten en ontspanningstechnieken kan de gevoeligheid van het zenuwstelsel worden verminderd. Het is belangrijk te beseffen dat pijn niet altijd een teken is van schade, maar vaak een gevolg van een overactief alarmsysteem dat niet goed functioneert. Waardoor pijnklachten aanhouden, die kunnen veranderen in de loop van de tijd. Factoren zoals overmatige spierspanning, negatieve emoties, angst, stress en overbelasting kunnen sensitisatie in stand houden of versterken.
Door bovenstaande uitleg hoop ik dat je beseft dat je je niet schuldig hoeft te voelen en je niet hoeft te denken dat pijn ‘tussen de oren’ zit. Ik kan je helpen je pijn beter leren begrijpen en we kunnen samen werken aan het verminderen van de overgevoeligheid van het zenuwstelsel. Door inzicht en gerichte gedragsveranderingen kunnen we de pijn beter leren beheersen en accepteren.
Bent je nieuwsgierig geworden naar de behandeling van aanhoudende pijn, neem dan contact op met onze psychosomatisch fysiotherapeut Willy Mulder-van der Ende
